A Universidade de Santiago de Compostela conta cunha serie de comedores e cafetarías que pon ao servizo da comunidade estudantil. En principio, a USC pretende impulsar a través deles uns hábitos de consumo máis equilibrados. Por iso mesmo sacaron o proxecto Dieta Atlántica, no que se recollen uns obxectivos de saúde nutricional nos comedores así como unha guía de elaboración dunha dieta saudábel. Porén, en bastantes ocasións prima máis a rendibilidade económica dos menús que o compromiso coa saúde. Na seguinte táboa preséntase as comidas servidas en tres dos estabelecementos da USC durante a semana do 16 ao 20 de marzo de 2009.
Como podemos ver, a presenza de produtos graxos coma a zorza, as hamburguesas ou o lombo son moi habituais. Se a isto lle engadimos as frituras e a escasa presenza de verduras frescas, dá como resultado unha dieta moi pouco sá. Neste sentido, Rafael Tojo, catedrático de nutrición clínica e terapéutica da US e impulsor da Dieta Atlántica, sinala que “en todo o mundo occidental os que comen de cafetaría globalmente comen peor porque hai que facer unha comida rápida e polo tipo de traballo. Asemade, cómese aquilo que entra mellor polos ollos e non polo seu valor industrial.
Diferentes expertos veñen advertindo ultimamente dos problemas que está a ocasionar a obesidade e o sobrepeso entre o conxunto da sociedade. Porén, quen ha ter a derradeira palabra sobre este asunto é o propio do estudantdo .
Previsibelmente, a saúde é un tema que nos interesa a todos e a todas. Pero segundo a propia definición da OMS, non a podemos entender soamente como a ausencia de enfermidade, senón que debe supor tamén un estado de benestar físico, mental e social. Estes últimos aspectos adoitan estar máis esquecidos polo conxunto da sociedade.
Un dos factores máis importantes que interveñen na configuración dunha boa saúde é a alimentación, un proceso que, a diferenza da nutric ión, é voluntario e consciente e ten notábeis repercusións no benestar do individuo. Porén, o ritmo de vida da sociedade actual, xunto coa instauración dunha cultura de consumo do “cómodo”, fan que o compoñente alimentario estea cada vez máis descoidado.
As institucións públicas e sanitarias comezaron a se preocupar polos hábitos alimentarios dos nenos e nenas, pero se cadra deixaron de lado outras franxas de idade e sectores sociais nos que unha boa dieta pode ser decisiva para o desenvolvemento do individuo. Este é o caso, por exemplo, do estudantado universitario, que en moitos casos asume por primeira vez a responsabilidade de xestionar a súa comida.
Unha boa alimentación está baseada na chamada dieta equilibrada, que se caracteriza por cubrir as necesidades enerxéticas e nutritivas da persoa, de acordo cos seus gustos e hábitos, pero co obxecto de resultar variada e apetecíbel.
As pautas de consumo do estudantado universitario arrédase bastante do ideal estabelecido na pirámide anterior. Claro exemplo disto, son as declaracións das seguintes alumnas e do seguinte alumno da Universidade de Santiago de Compostela.
Pero, cales son os factores que motivan esta mala alimentación? Son os gustos persoais? A ausencia de tempo? A preguiza? A falta de habilidade na cociña? Probabelmente sexa unha combinación de moitos factores, pero o que é evidente é que os menús que serven nos comedores universitarios teñen unha notábel influencia.
Xosé Manuel Pereiro (Monforte de Lemos, 1956) é o decano do Colexio de Xornalistas de Galicia. En tempos de crise, axúdanos a comprender mellor a realidade que se está a vivir nos medios de comunicación galegos.
Como afecta a crise no mundo do xornalismo?
Por unha banda o descenso da inversión publicitaria afecta á economía das empresas, pero pola outra tamén está a crise que xa viñan vivindo os propios medios. Isto último está a levar a importantes renovacións do cadro de persoal que a patronal xustifica coa recesión pero que son desproporcionados para a reducción de ingresos que hai. Por exemplo, El País está formulando ERES cando os xornal é rentábel.
É posible que este recorte de persoal esté afectando ós veteranos en base a prexubilacións e ós mais novos ?
Si, as empresas aproveitan que os veteranos acumulan unha serie de condicións laborais de estabilidade para se desfacer deles. Isto vai en detrimento da calidade da informacóin, porque no xornalismo é necesario un proceso de aprendizaxe. Se eliminas persoal por aí estás a suprimir unha escola de profesionais.
Hai baixa sindicación no xornalismo?
Si, moi baixa. Está o dito ese de que “somos profesionais liberais”, non asumimos que realmente somos asalariados. É unha profesión moi individualista, e isto pode ser unha das causa de que haxa unha precariedade tan clara.
E que solucións hai?
Eu non teño solucións. Nunca pasei de ser un asalariado. Unha das cousas que creo que habería que mobilizar á cidadanía para denunciar que a calidade da información é a que é por mora da precariedade da xente que a realiza. Se o intermediario está tan mal pagado é moi difícil que o resultado sexa de calidade. As empresas itñan que darse conta de que a solución non é rebaixar o grao de satisfacción dos profesionais. En todo caso, o que está na nosa man é protestas, así foi como se conseguiu a xornada de oito horas e historicamente vemos que non hai máis método que ese.
Hai unha consigna moi empregada polo Sindicato de Xornalistas de Galicia que reza “a miña precariedade a túa desinformación”. Dardo Gómez parece ser un gran seguidor desta consigna, xa que afirma que “debido á proletarización do xornalismo é imposíbel elaborar unha información cun mínimo de calidade”. O principal argumento que se esgrime para facer este tipo de afirmacións é o relativo ao tamaño dos cadros de persoal. Se cada vez o número de traballadores e traballadoras é menor, cada profesional terá que abarcar máis feitos noticiosos, o que fai que sexa materialmente imposíbel cumprir con tódolos compromisos informativos mantendo un mínimo de rigor. Bo exemplo disto é o xornalismo de declaracións, no que se tende a recoller unicamente o que se di nunha rolda de prensa ou o que aparece nunha nota enviada por un gabinete, nin se contrasta a información nin moito menos se contextualiza. Dardo Gómez analiza isto do seguinte xeito:
Pola súa parte, Xosé Manuel Pereito, presidente do Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, indica que “a calidade da información depende da precariedade da xente que a realiza. Se o intermediario está mal pagado, é difícil que a información que faga sexa de calidade”. A raíz destas declaracións, debemos lembrar que o dereito á información non lle pertence aos medios, senón aos cidadáns e cidadás. Os xornalistas teñen a obriga de fornecer á sociedade dunha información completa, veraz e plural. Se non se cumpre isto, estaremos -en palabra de Dardo Gómez- “estafando á cidadanía”.
Esta bitácora xorde en xuño de 2009 na Facultade de Ciencias da Comunicación da Universidade de Santiago de Compostela. A súa finalidade é ser soporte dos traballos de prácticas da materia de Xornalismo Electrónico. Nela albérganse unha noticia e dúas reportaxes que deben de ter unha redacción propia dun cibermedio así como contar con diferentes elementos multimedia e xogar axeitamente co hipertexto.
En tempos de crise a publicidade redúcese e con ela os ingresos dos medios. A patronal, nun intento de manter a viabilidade empresarial do proxecto, busca novas fontes de ingresos e reduce gastos por onde poida. Algúns cadros de persoal xa se están a ver afectados por estes recortes, como é o caso do Diario de Pontevedra, que desde comezos de ano xa despediu a tres xornalistas, polo que os seus compañeiros e compañeiras tiveron que asumir a súa carga de traballo. Así o contou o presidente do comité de empresa, Serafín Alonso.
Máis dramática é a situación nos medios que dependen exclusivamente da publicidade, como os xornais gratuítos. En Galiza, ADN e Que! tiveron que pechar as súas portas e prescindir da totalidade do cadro de persoal. No caso de ADN chegouse a un acordo comercial con De Luns a Venres polo que se comparte a publicidade, pero isto non supuxo a salvación para os traballadores e traballadores. A medida que a crise económica vai tomando gravidade, a alternativa do despido é cada vez máis empregada polos diferentes medios de comunicación. Tal e como denunciou o secretario xeral do Sindicato de Xornalistas de Galicia (SXG), Xurxo Salgado, nos últimos meses “producíronse despedimentos en Europa Press e deixouse de reincorporar a xente con excedencias en medios como El Correo Gallego, La Voz de Galicia ou Vieiros”.
Pero o despedimento non é a única práctica empregada pola patronal para reducir custes no cadro de persoal. Os medios galegos están a recorrer a dúas técnicas diferentes e que afectan a dúas franxas de idade tamén distintas: a non renovación de contratos e as prexubilizacións. As principais vítimas da primeira táctica son as persoas máis novas que xa contan con peores contratos, así como os profesionais dalgún departamento técnico como fotografía. Esta práctica estase a levar a cabo en medios como Diario de Pontevedra, Faro de Vigo ou La Voz de Galicia. No que se refire ás prexubilacións, afecta aos é as xornalistas máis maiores, que adoitan ter mellor contrato e un salario máis alto. Para as empresas resulta moi rendíbel economicamente desfacerse destes traballadores, por iso nos últimos meses, medios como La Voz de Galicia ou Faro de Vigo están a ofrecer facilidades ás persoas máis maiores para que se prexubilen. O presidente do Sindicat de Periodistes de Catalunya (SPC), Dardo Gómez, reflexiona acerca destas técnicas.
Podémonos preguntar se os xornalistas están a ter algún tipo de reacción diante dos recortes e medidas tomadas pola patronal no transcurso desta crise económica. A iniciativa da defensa dos dereitos dos traballadores estáa a levar o comité de empresa de cada un dos medios. Isto materialízase na negociación dos novos convenios, nos que se prevé que haxa unha suba salarial moito menor que no pasado ano, e nalgúns intentos de manter todo o cadro de persoal a costa de conxelacións salariais como está a acontecer no Grupo Correo Gallego. Porén, o nivel de sindicación dos xornalistas é moito máis baixo que noutras profesións, e en ningún dos principais medios galegos supera a cifra do 10% dos traballadores. O secretario xeral do SXG, Xurxo Salgado, indica que estas cifras se deben en parte ao medo ao despedimento e en parte á idea de que formar parte dun sindicato implica tomar posicionamento político, o que poría en perigo a obxectividade. O presidente do Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, Xosé Manuel Pereiro, vai moito nesa liña e sinala que “a baixa sindicación é un dos motivos da precariedade laboral no mundo da comunicación e que a historia nos demostra que o único medio para conseguir cousas é protestar”.
Son Duarte Romero, estudante de 3º de xornalismo. Creo esta bitácora para repetir as prácticas que teño suspensas da materia Xornalismo Electrónico e que me entre na convocatoria de xuño.
